Verslag Boomgaard 2025

De Benrinnes distilleerderij ligt ten zuiden van Aberlour, aan de voet van de hoogste berg in de Speyside, de 840 meter hoge Ben Rinnes. Het eerste dat opvalt aan de distilleerderij is de enorme rode schoorsteen. In het jaar 1826 werd de distilleerderij gebouwd in de directe omgeving van de White House farm. Deze boerderij bleef in 1829 gespaard tijdens een vloedgolf van water, afkomstig van de Ben Rinnes, terwijl de distilleerderij volledig wegspoelde.

De distilleerderij werd weer herbouwd op een andere, veiliger plaats, nu bij een boerderij ‘Lyne - of Luthrie’ geheten. Dit was ook de eerste naam van de distilleerderij. Peter McKenzie was de eerste legale stoker op de Lyne - of Luthrie distilleerderij. In 1842 kocht John Innes de distilleerderij en veranderde de naam in Benrinnes. 

Na vele overnames en sluitingen tijdens de oorlogen werd de distilleerderij in 1951 op het electriciteitsnet aangesloten en in 1955 werd er ter wille van een grotere productie een nieuwe distilleerderij gebouwd. In het jaar 1966 werd het aantal stills verdubbeld - er staan nu in de Benrinnes distilleerderij twee wash stills en vier spirit stills. De stills zijn na de verbouwing in twee groepen opgesteld en worden met stoom verhit.

In 1978 werd het productieproces veranderd om zo een zeer zuiver distillaat te kunnen verkrijgen. De gisting vindt nu plaats in acht washbacks, gemaakt van Oregon pine. Voor de rijping gebruikt men refill- en bourbonvaten en soms ook nieuwe sherryvaten. Het koelwater voor de condensors en ook het brouwwater stroomt via de Scurran en de Rowantree Burns van de berg Ben Rinnes langs de distilleerderij. Deze berg is zo'n 480 miljoen jaar geleden ontstaan en bestaat voor het grootste deel uit graniet. Het water dat over dit graniet stroomt is zeer zuiver en prima geschikt voor de bereiding van malt whisky. ln dit gebied zijn er dan ook zo'n 11 distilleerderijen die van dit water gebruik maken. De malt van Benrinnes wordt hoofdzakelijk gebruikt voor blended whisky's. 

Deze single malt maakt deel uit van de Whisky of Voodoo-collectie van Brave New Spirits. Ze streven ernaar de beste single malts en blends uit heel Schotland te bottelen, waarbij de exacte distilleerderijen geheim blijven, althans dat wordt gepoogd. Deze Black Cat Bone is afkomstig van een niet nader genoemde Speyside-distilleerderij, maar natuurlijk zijn we achter de naam gekomen. Hij heeft 12 jaar gerijpt in 1st fill Tawny Port Barriques.

Neus: donkerrood fruit zoals bessen en kersen. Dan fijne kruiden en de geuren van een “Dunnage Warehouse”. Honing en kruidnagel nemen het dan over.
Smaak: op de tong lijkt de whisky eerst vrij zacht, maar het karakter wordt snel duidelijk. Het rode fruit gaat snel over in donkere chocolade, waarna een stevige kruidige invloed, inclusief peper, de tong bedekt.
Finish: heerlijk verwarmend en lang - heel lang zelfs.

De topper, ik word er blij van, doe maar een doos. Hij is leuk en hij is lekker en komt goed binnen. Het glas mag voller, de mannen beginnen te kwispelen. Lekker in de winter bij de open haard. Brengt goede herinneringen boven. Snelle Jelle ontbijtkoek. Het prikkelt wat, niet vies maar wel een lekkere rioollucht. Lekker omdat er iets niet klop! Dit waren zo’n beetje de uitroepen over deze Black Cat Bone Benrinnes.

Neus: een klein beetje turf, muffe potpourri, Ambi pure, kruidig.
Smaak: hout, ahornsiroop, een beetje heet, caramel, fruitig, port, salmiak, moutachtig, wybertje, zoethout, trekdrop en meloen.
Afdronk: erg lang, mooi warm, kruidig met een klein zuurtje en een beetje peper.

Het was even een kleine, heftige strijd, maar uiteindelijk bleek dit de winnaar van deze proeverij, 

De Arran distilleerderij bevindt zich in Lochranza, Schotland en was tot voor kort de enige distilleerderij op het eiland Arran. In 1994 werd Arran Distillers opgericht door Harold Currie, de voormalige directeur van Chivas, met als doel een distilleerderij op Arran te krijgen. Tijdens de bouw maakten echter een paar Golden Eagles hun nest op een klif in de buurt van de distilleerderij en aangezien Golden Eagles een beschermde diersoort zijn, moest de bouw van de distilleerderij tijdelijk worden stilgelegd.

De distilleerderij werd geopend in 1995. Lange tijd werd een deel van de vaten opgeslagen in de magazijnen van Springbank, zowel vanwege een gebrek aan ruimte in de distilleerderij als ook door juridische problemen betreffende de uitbreiding van de huidige magazijnen. Deze problemen zijn opgelost en men heeft nu een warehouse met een gemakkelijke toegang tot de vaten. De distilleerderij heeft ook een opkoopregeling voor vaten, waarmee particulieren de kans krijgen om hun eigen vat whisky op te slaan op het terrein van de distilleerderij.

De Arran distilleerderij is beschermheer van de World Federation Burns en in die hoedanigheid creëerden ze een Robert Burns Single Malt en Robert Burns Blended Whisky ter ere van de Schotse nationale dichter. Het is de enige whiskydistilleerderij die het beeldmerk en de handtekening van Robert Burns op verpakkingen mag gebruiken. De meeste Arran whisky wordt geproduceerd voor hun Single Malt Whisky, maar een klein deel gaat ook in de productie van eigen blended whisky's: Lochranza Blend, Robert Burns Blend en Arran Gold Single Malt Whisky Cream Liqueur. De distilleerderij vierde haar 25e verjaardag in juni 2020.

Dit is een onafhankelijke botteling (slechts 18 flessen) voor een club in België. Het is eigenlijk een deelvat, we hebben 8 verschillende bottelingen uit dit vat gevonden, vooral in Duitsland en België. 

Neus: volle, zoete, rode appel, toffee, verse anijs en zoethout, grapefruit, mandarijn, mango, perzik, peren en wat mout 
Smaak: super fruitsalade, rozijnen, kiwi, grapefruit, bloedsinaasappel, honing, vanille, toffees, mandarijn, met lekkere, knapperige tannines ertussen en wat chocolade 
Afdronk: warm, nu meer tannines, grapefruit, kruidenhoning, wat mout en kiwi, van gemiddelde lengte

Er wordt weer gekwispeld. Iemand was er fan van en vond het de allerlekkerste van de avond. De smaak werd steeds beter. Een erg mooie afsluiter!

Neus: fris met citrus, roomboter, anijs, zoethout, een net mandarijnen en benzine
Smaak: zacht en complex, frambozensnoepjes, boterbabbelaar, perzik, nectarine, sherry, pittig en kruidig
Afdronk: lang en lekker met een botertje, maar ook een pottertje en zoethout. Hij eindigt een beetje aan de scherpe kant.

Er werd een hevige strijd gevoerd voor de eerste plaats in deze proeverij - en die werd door deze Arran nipt verloren. De 2e plek was zijn deel. 

2024 was het jaar  waarin de “The Whisky Train” officieel 15 jaar bestond. En eigenlijk hadden we toen al met z'n drieën besloten om dit te vieren met een ‘eigen’ botteling. Maar dan begint het pas. Je moet zoeken en proeven (echt geen straf) en dan hopen dat de juiste whisky voorbij zou komen. Uiteindelijk konden we in februari, tijdens het Hielander Whisky Festival 2025, een ontzettend lekker sample proeven van een mooi distillaat.

Onze buren op het festival, Hogshead Imports, waren ook enthousiast en vertelden dat het een Benriach was van op dat moment 17 jaar oud. We waren zo enthousiast, dat we hem meteen hebben bestempeld als "onze fles". Wel moesten we vervolgens nog een paar maanden wachten, want hij zou pas eind mei op 18-jarige leeftijd worden gebotteld. En het is een bijzondere botteling geworden, waarvan we de enige 84 flessen in Europa hebben verworven. De rest (160 flessen) is verscheept naar Japan.

Benriach was oorspronkelijk eigendom van The Glenlivet Distillery. Na een aantal omzwervingen is Benriach halverwege de jaren 80 op eigen stoom verder gegaan, om uiteindelijk in 2002 in de mottenballen terecht te komen. In 2004 volgde een herstart, na te zijn overgenomen door de BenRiach Distillery Co. van Billy Walker. Deze distilleerderij bezat op dat moment sinds 2008 Glendronach en sinds 2013 ook Glenglassaugh. BenRiach was de enige distilleerderij die ook peated speysides maakte. Ondanks de twee productieloze jaren, is er gelukkig nog steeds een grote voorraad aan vaten, zodat er elk jaar bottelingen uit kunnen komen. Sinds 2016 is de distilleerderij in handen van Brown Forman. 

Deze oudere gelimiteerde botteling heeft 18 jaar op een refill bourbon hogshead gelegen en is gebotteld op vatsterkte met een ABV van 48,4%. Hij werd gepresenteerd op onze Boomgaardproeverij 2025 en tot op dat moment was er dus nog niets bekend over de smaak! We hadden dan ook de hulp nodig van de aanwezige proevers nodig om de eerste smaaknotities te verkrijgen. Je vindt ze in het verslag van deze proeverij! 

Eerste commentaren waren: “een schot in de roos”, “ben helemaal de weg kwijt, maar totally in love”. Deze whisky is ‘rozengeur en maneschijn’, fris en in balans.

Neus: mooi rond, vanille en port, talkpoeder, kaneel en caramel, bloemig, zoete appel en pruimen.
Smaak: zoethout, verse pruimen (wel gewassen), drop (wybertjes), fruitig, vanille en hout. 
Afdronk: subtiel, medium en vol, fijn met hooi en zoethout.

Conclusie: Een bijzondere, actieve whisky, geen standaard Benriach profiel, maar wel een comfortabele en lekkere whisky. En toch was niet iedereen helemaal overtuigd: "hij kwam lekker binnen, maar ging er snel weer uit" of "een snelweg whisky". Dit maakte dat onze Benriach een 3e plek bemachtigde in het geweld van deze Boomgaard proeverij.

De Teaninich Distillery is gevestigd in Ross-Shire in het Noorden van de Highlands en dateert uit 1817. In 1933 werd de distilleerderij eigendom van DCL en  behoort momenteel tot Diageo. Teaninich (uitspraak: TEE-ah-nen-ik) is een belangrijk onderdeel van de Johnnie Walker blends, Haig en VAT 69. Teaninich is door de distilleerderij nooit op de markt gebracht als een single malt.

Onafhankelijke bottelingen van Teaninich zijn er wel, al waren die vooral in het verleden zeldzaam. In 1992 werd een Flora en Fauna botteling uitgebracht, een paar jaar later gevolgd werd door drie Rare Malts bottelingen. Tegenwoordig zien we ze wat vaker, met bottelingen van ondermeer Cadenhead, Signatory en nu dus ook The Single Cask.

Deze 13 jaar oude Teaninich werd gebotteld door Single Cask Ltd. in april 2021. De gedistilleerde whisky werd op 25 maart 2008 gelagerd in een 1st fill bourbon vat nr. 704328 en gebotteld op cask strength (53,8% ABV) met een oplage van 255 flessen. 

Neus: lenteweide, mout, groene appels, peren, citroenkoek, vanille en een spoortje vochtig hooi. 
Smaak: mild, appels, perziken, citroen- en sinaasappelschil, vanillepudding, bruine suiker, toffee, fruitgelei, een beetje kaneel en eiken. 
Afdronk: vrij lang, met tonen van gerstemout, fruit van een landelijke boomgaard, hooi en eiken.

“Deze whisky is als een stoomtrein, hij komt langzaam op gang.” Bij sommigen had de neus een zekere schoonmaak connotatie: van Listerine (vooral de paarse) tot de beddenwas in het ziekenhuis. Maar verder was de neus aardig met bloemen en sinaasappels. 

De smaak was warm en vol met bourbon achter op de tong, maar ook een zuurtje, fruit, wat peper en noten kwamen voorbij. Een heerlijke flipperkast van smaken. Voor iemand leek de whisky nogal stoffig te zijn. De afdronk was plakkerig en bleef lang doorhangen. Hoewel - een enkele deelnemer vond hem minder uitgesproken en branderig. Al met al was resulteerde dit in een 4e plek in deze proeverij.  

Deze 10 jaar oude Speyside blended malt, bekend als Lagmore, is in feite een teaspooned (met een theelepel Mannochmore) single malt van een gerenommeerde, maar nog onbekende distilleerderij in Speyside. Volledig gerijpt in first fill bourbonvaten en gebotteld op 48% alcohol, is dit een van de eerste onafhankelijke releases van de Ballindalloch Distillery.

Ballindalloch ligt in het hart van de Speyside regio, op het terrein van het historische Ballindalloch Castle in Moray, Schotland. Opgericht in 2014 door de Macpherson-Grant familie, die al sinds 1546 op het landgoed woont, is Ballindalloch een van de jongste, maar meest ambachtelijke distilleerderijen in de regio.
Kenmerkend voor Ballindalloch is de inzet van traditioneel vakmanschap gecombineerd met moderne technieken. De distilleerderij gebruikt lokaal geteelde gerst van het landgoed zelf en water uit de nabijgelegen bron, wat bijdraagt aan het authentieke karakter van de whisky. Ballindalloch whisky's staan bekend om hun rijke, volle smaakprofielen met tonen van fruit, honing, vanille en een subtiele kruidigheid.

De whisky rijpt voornamelijk in een combinatie van ex-bourbon- en sherryvaten, wat zorgt voor een diepe, complexe smaakervaring. Het productieproces van Ballindalloch Distillery is volledig handmatig, van het mouten van de gerst tot het bottelen van de whisky, wat resulteert in een product van uitzonderlijke kwaliteit. De combinatie van een idyllische ligging en ambachtelijke productie maakt Ballindalloch een bijzondere naam in de wereld van Schotse whisky.
 
Deze Lagmore whisky van Living Souls neemt je mee naar een zonovergoten boomgaard tijdens de oogst. Manden puilen uit van de frisse peren en zoete appels, terwijl de geur van versgebakken tarte tatin en rijke vanillevla uit een nabijgelegen boerderij opstijgt. In de mond biedt dit een heldere, nostalgische zoetheid die de eenvoudige geneugten van een gouden middag in Speyside vastlegt.

De Speyside distillery ligt niet al te ver van Kingussie aan een zijrivier (Tromie) van de Spey. Hoewel de bouw van de distilleerderij al was begonnen in 1957 werd de productie pas gestart in 1990. In 2012 is de distilleerderij overgegaan naar Harvey's of Edinburgh. In dat jaar hebben ze het proces rigoureus verbeterd, onder meer door te investeren in vaten van hoge kwaliteit om vooral de oudere whisky's mee te finishen. Ze produceren zo rond de 500.000 liter alcohol per jaar. 

Dit is een onafhankelijke botteling van Uncharted Whisky Company. Uncharted Whisky besteedt veel tijd aan het zoeken naar- en het kopen van veel verschillende vaten. Ze bottelen alleen vaten die uitzonderlijk zijn - dus wat doen ze met een whisky die misschien niet op het beste hout is gerijpt? Die moeten ze opnieuw tot leven brengen ofwel "re-racken".

Dit houdt in dat de whisky uit het vermoeide vat waarin het zich bevindt moet worden overgepompt naar een gloednieuw vat met een funky, frisse smaak. En dan achterover leunen en wachten - dat is de "bread and butter" van Uncharted Whisky. Kortom: iets opmerkelijks creëren van iets onopvallends. Maar af en toe vinden ze een knaller van een vat dat gewoon perfect is zoals het is: er zijn dan geen verdere aanpassingen nodig. Ze krijgen het vat, ze zijn er enthousiast over, ze bottelen het. "Come Together". Dat is wat er hier gebeurde met deze 10 jaar oude Speyside.

Neus: de alcohol is goed aanwezig in het glas en beloont je met de geur van schuimende bananen, op de voet gevolgd door andere zoete smaken uit de jaren 70, zoals fruitsalades. 
Smaak: de smaak is aangenaam, met een siroopachtige consistentie en begint met een gedempte zoetheid, voordat er een vleugje hitte in het slot komt. De overheersende smaken lijken op snoepjes uit de jaren 70. Het typische van het sherryvat valt niet echt te onderscheiden. 
Afdronk: medium - de zoetheid blijft lang hangen, in evenwicht gebracht door de branderigheid van de alcohol. 

Een typische gemakkelijke donderdagavond whisky (sic!) met in de neus wijngum, caramel, vanille, maar daartegenover ook nagellak remover en vermolmd hout. De smaak was een beetje vlak, maar wel met een abrikozen snoepje, trekdrop, een wybertje, een pruimenschilletje én natuurlijk wat appel en citrus. Deze whisky is ‘functie elders’, maar op zich prima binnen te houden. Iemand vond overigens dat het was alsof hij een verfafbijtmiddel dronk. Over het algemeen was dit een gewoon lekkere vettige en boterige whisky. Helaas eindigde de whisky wel op de laatste plek in deze proeverij.