Verslag November 2019

Ardmore is een van de grootste distilleerderijen in Schotland, ze hebben een productiecapaciteit van 4,200.000 liter alcohol per jaar. Dat zijn een paar kingsize zwembaden vol. Maar Ardmore malt whisky (en daarmee ook de Teacher's blend) zijn veel beter geschikt voor het drinken dan om te zwemmen. Nou ja, tenminste dat nemen we aan, want we hebben meer ervaring met het drinken en nog nooit geprobeerd erin te zwemmen.

Ardmore is een van de Highland distilleerderijen die "peated" gerst gebruikt voor hun whisky. Er bestaat een "unpeated" versie, maar deze wordt enkel gebruikt voor het blenden. Deze unpeated whisky heet dan Ardlair. Deze Ardmore is gebotteld door een zeer ervaren G&M (men heeft immers vaker Ardmore gebotteld) voor hun Cask Strength serie, die de opvolger is van de oude G&M Reserve series.

Neus: Bloemrijke turf gecombineerd met droge sherry. Het geeft deze dram een lichthartig gevoel, met geroosterde amandel en walnoot. Maar dat is niet alles. Een combinatie van sinaasappelbloesem, sinaasappelsap, tropisch fruit, honing en mout krijgt de bovenhand. Smaak: Het veen is deze keer vrij aards, je kunt hier bijna de twijgen proeven.

Verder: gezouten zoethout (of de wortel), heel veel geroosterde amandelen, honing en vers fruit. Er is een lichte invloed van het vat (wat vanille en zacht gekruid). Met water wordt het grassiger (citroengras). Afdronk: Vrij lang, zacht kruidig met peper en kaneel, een tikkeltje aards (turf en zoethout), met amandel, gras en sinaasappel.

De winnaar van de avond, men was bij sommige tafels lyrisch, kreten vielen als Lekkah, juweeltje, een "Textbook" Ardmore én een Bowmore profiel. Een bijzondere whisky, complex, lekker en vol smaak. Dik van de olie. Neus als een kruidenbuiltje, maar ook een konijnenhol, zoet en hout met een mooie rook.

De smaak: boter, kruiden, turf, worteltaart met glazuur en vol en dik. De afdronk was erg lang met stroop op American pancakes. De alcohol was goed gebonden, maar met water werd hij heftiger, lekker én pittig. Een terechte winnaar in deze G&M proeverij.

Net als bij sommige van zijn andere Speyside-buren zoals Glenallachie en Glen Spey, is het bemachtigen van officiële bottelingen van de distilleerderij Glenburgie in Benromach een moeilijke taak. De eerste echte officiële botteling van de distilleerderij, een 15-jarige, werd pas vrijgegeven in 2002.

Deze 15-jarige blijft de enige officiële botteling. Er zijn een handvol onafhankelijke bottelingen geweest, waaronder een 10-jarige fles gebotteld door Gordon & MacPhail, en een paar oudere releases, waaronder een 20 en 27-jarige, die voornamelijk zijn gebotteld door Signatory Vintage.

Glenburgie is een distilleerderij die in 2002 totaal gesloopt is en weer helemaal opnieuw is opgebouwd. In 2004 is een compleet nieuwe distilleerderij geopend die eigenlijk totaal niets van doen heeft met de oude distilleerderij.

De huidige productie bedraagt 4.200.000 liter per jaar. Het merendeel wordt vooral gebruikt voor het blenden van whisky (Ballentines, Teachers en Old Smugler, maar ook Chivas Regal. Pernod Ricard is immers de eigenaar). Glenburgie is als single malt alleen in onafhankelijke bottelingen te vinden.

Men heeft nog even een experiment met de verschillende stills in de distilleerderij gedaan, wat zou moeten resulteren in Glencraig single malt. Blijkbaar was dit te complex en is men er mee gestopt. Deze Glenburgie 2004 is een 15 jaar oude Speyside single malt, gebotteld op 43% in de Distillery Labels serie door de onafhankelijke bottelaar Gordon & Macphail.

Smaak: Subtiele sherry-smaken met butterscotch en kruiden. Afdronk: Zacht en zoet, gestoomd fruit, melkchocolade en geroosterde hazelnoten op de afdronk.

De verassing van de proeverij. Als hij koud is, heeft hij een dunne neus. Mooi in een zakflacon verwarmen voor een volle neus. In de neus butterscotch, laurier, nootmuskaat.Iemand bemerkte een vuilnisbak, maar die was na een druppel water verdwenen. Smaak: Iets scherp in het begin, verder rood en donker fruit, braam, zoet en pittig. Je rijd er geen scheve schaats mee, waarbij we weer terug kwamen bij de zakflacon. Een mooie lange en zachte zoete afdronk.

De distilleerderij van Tormore is gelegen tussen Granttown-on-Spey en Aberlour aan de voet van de Cromdale Hills en men kijkt uit over het dal van de rivier de Spey. De naam is afkomstig van de boerderij met de gelijknamige naam, die tegenover de distilleerderij ligt. Tormore is half Gaelic en half Engels en zou vrij vertaald "grote rotspunt" betekenen.

De Tormore distilleerderij werd in opdracht van Long John International tussen 1958 en 1960 ontworpen door architect Sir Albert Richardson. Tijdens de bouw werd het bedrijf overgenomen door de drankengigant Schenley uit Amerika en de distilleerderij werd in oktober 1960 geopend. In 1972 werd het aantal stills verdubbeld, daarna werd de distilleerderij in 1975 overgenomen door Whitbread & Co.

In 1990 werd de distilleerderij door de vijfde eigenaar, Allied Distillers Ltd. overgenomen. De Tormore distilleerderij is de eerste nieuwgebouwde distilleerderij van de twintigste eeuw in Schotland. Dit architectonische wonder staat, ondanks de nog jonge leeftijd van de gebouwen, op de monumentenlijst en er mag aan de buitenkant niets veranderd worden.

Zeer bijzonder aan het gebouw zijn de klok en het klokkenspel, dat om het kwartier luidt, het koperen dak met de dakgoten en het graniet dat prachtig in het gebouw verwerkt is. De huizen van de werknemers zijn ernaast in dezelfde stijl gebouwd. Zelfs de buxusboompjes in de tuinen zijn in de vorm van pott stills en bellen geknipt.

De distilleerderij ziet er van de buitenkant heel anders uit dan de traditionele distilleerderijen en er werd beweerd, dat er geen echte whisky met het Speyside karakter kon worden geproduceerd. In het grote stillhouse staan vier paar stills, die in 1972 omgebouwd werden naar “stoom gestookt” en ook werden de acht washbacks vergroot naar een dubbele capaciteit.

De whisky rijpt op ex-bourbon vaten en een klein gedeelte op sherryvaten. Het brouw- en ook het koelwater komt uit de Achvochkie Burn. Deze beek vindt zijn oorsprong in de Cromdale heuvels. Het koelwater dat warm de condensors verlaat, wordt afgekoeld voor dat het verderop de rivier de Spey in stroomt. De distilleerderij is alleen op afspraak te bezoeken.

Opnieuw brengt Gordon & MacPhail in de prachtige Cask Strength serie een zeer verleidelijke Tormore uit. Na distillatie op 14 juni 2004 rijpte de whisky dertien jaar lang op first-fill bourbon barrel # 903. Botteling volgde op 30 januari 2018 op een vatsterkte van 58.8%. Net als bij zijn voorgangers krijgt de rijke zoetheid van vanille en tropisch fruit reliëf door tonen van peper, fris citrusfruit, cacao en eikenhout.

Kleur: licht goud. Neus: aroma’s van zoete vanille, rijp tropisch fruit en hints van getoast eikenhout en citrusfruit. Een drupje water zorgt voor nog meer intensiteit van de vanille en het tropisch fruit, maar geeft ook aroma’s van chocolade en limoenzeste (schil).

Smaak: lekker peperig met tonen van rijpe banaan, cacaopoeder en grapefruit. Water maakt het hem zachter, romiger en zoeter, met tonen van vanille, appels, limoen, banaan en hints van vlierbloesem. In de lange afdronk is hij aanhoudend peperig met fijne accenten van chocolade en eikenhout.

Deze whisky werd met gemengde gevoelens ontvangen. Het was de eerste Cask Strength van de avond en dat scheidde gelijk de mannen van de jongens en de vrouwen van de meiden.Zo'n ruim 58% hakt er even in. De neus was een beetje opvallend, vlak met hooi, hout en mout, maar ook sperciebonen en spinazie. Verder een prikkeling in de neus en een beetje rokerig, na schudden ontwikkelden er bloemen, camenbert en geschifte boter.

De smaak was een beetje één dimensionaal, veel menthol, een beetje zout en venkel, of was het anijs of toch drop. Maar ook een beetje chocola en warm. De afdronk was heftig en scherp en met water werd hij beduidend minder. Maar... iemand vond een engeltje op zijn tong. Toch nog een 3e plek in deze G&M proeverij voor wat beschouwd werd als een "Discovery whisky".

Strathisla is de oudste nog steeds werkende distilleerderij in de Speyside. Het was de eerste distillery van de broertjes Chivas en tot op heden is de whisky het hart van de Chivas blends. De huidige capaciteit is 2.500 000 liter alc per jaar onder de nieuwe eigenaar Pernod Ricard (sinds 2001).

De architectuur van Strathisla toont een klassieke distilleerderij in oude stijl, wat betekent dat de bezoeker zich door een doolhof van kamers en doorgangen beweegt voordat hij in de spanten van het stilleven met laag dak belandt - op hetzelfde niveau als de lyne-arm van de stills zelf. Het zijn de kleine stills van Strathisla die de distilleerderij zijn karakter geven.

Hoewel op papier de spirit licht en geurig moet zijn, helpt distillatie om wat zwaarte aan het nieuwe distillaat toe te voegen. Hoewel op grote schaal gebruikt in blends - Chivas Regal in het bijzonder - wordt het door blenders gezien als een lastige klant omdat het tijd nodig heeft om volwassen te worden om het volledige scala aan complexiteit vrij te geven.

Een belangrijke toeristische attractie met een terechte claim als de mooiste distilleerderij van Schotland, die afgelopen jaren het 'thuis' van Chivas Regal mag worden genoemd. Dit verklaart ook waarom dit een relatief kleine speler is in termen van single malt, waarbij Gordon & MacPhail eigenlijk de belangrijkste bron is voor bottelingen. Echter een ‘re-branding’ in 2013 geeft aan dat de tijden voor officiële bottelingen is aangebroken.

Neus: Romig met vanille vla, toffee en gedroogd fruit. Smaak: Verwarmend en vettig met zwarte peper. Op de achtergrond noten van kruidnagel en eik. Afdronk: middellange lengte van gebakken appel en verkoolde eik.

Eigenlijk hebben we bij de trein (behalve op de Miniplaza) nog nooit een Scapa geproefd. Het waarom is niet duidelijk, mogelijk omdat de enige andere distillery op de Orkneys, de boventoon voerde.

Een vergelijk was er eigenlijk niet, want de officiële bottelingen van Scapa kregen een beetje de naam dat het een niet erg bijzondere whisky zou zijn. De 14 en de 16 jarige OB staan echter nog steeds bekend als zeer goed. Na het stop zetten van deze bottelingen is men duidelijk een verkeerde kant opgegaan, met niets zeggende NAS bottelingen.

De distilleerderij werd in 1959 verbouwd, waarbij de moutvloeren werden verwijderd en in 1978 werd de distilleerderij weer grondig gerenoveerd. Men bleef tot 1993 nog stoken. Daarna is de productie stopgezet en is de distilleerderij gesloten. In 2004 werd de distilleerderij weer gereanimeerd.

Deze Scapa 2005 is een 12 jaar oude Orkney single malt, gebotteld op 43% in de Distillery Labels serie door de onafhankelijke bottelaar Gordon & Macphail, lijkt een uitzondering te zijn op de magere kwaliteit van hun NAS bottelingen.

Neus: zoet en fruitig met rijke vanille tonen, gekookte appels, wat verse citroen en tropisch fruit met wat honing. Smaak: romig met groene appels, grapefruit, warme peper, pure chocolade en eiken. Afdronk: aanhoudende tonen van pure chocolade en heerlijke kruiden.

Niet al te bijzonder vond de meerderheid. Vandaar ook een plaats 5 in de G&M proeverij. Neus was zoet (bazooka kauwgum), Zwitsal baby-olie, maar ook druiven en thee (rooibos). De smaak, alles zat er in (maar men miste de unami), pittig, kruidig, bitterkoekjes, maiskolf met boter, grapefruit, Sprite. Verder: des te langer je hem in de mond hield, hoe scherper hij werd. Je werd gedwongen om hem door te slikken, anders slik je scheermesjes (sic!). Maar er was ook iemand die vond hem gewoon lekker én een beetje rokerig. Daar deden we het voor...

Tomatin is een van de grootste distilleerderijen (capaciteit 5 miljoen ltr), waarvan de meeste whisky wordt verwerkt in blends. Het is ook de eerste Schotse distilleerderij met een Japanse eigenaar. Slechts een kleine hoeveelheid Tomatin wordt als single malt whisky op de markt gebracht.

Tomatin (spreek uit: tomaten) is een van de meest hoog gelegen distilleerderijen in Schotland (op 315 meter boven zeeniveau). De nadruk lag voorheen op het produceren van whisky voor de meeste blends uit Schotland, maar tegenwoordig presenteren ze ook hun eigen product.

Neus: Delicate vlierbloesem en appelbloesem gelaagd met romige vanille. Zomerperen en vers gemaaid gras aroma's openen zich in gekonfijte citroen. Smaak: Banaan, perzik en dikke honingaroma's licht bestrooid met cacaopoeder. Sporen van romige vanille ontvouwen zich in een zachte kruidenrand. Afdronk: Langdurige eik vervaagt langzaam om zachte hints van citrus te onthullen.